Πρόγραμμα Αποκατάστασης οστεοπόρωσης σε παραπληγίαRehabilitation management of osteoporosis in paraplegics

19 Ιούλ Πρόγραμμα Αποκατάστασης οστεοπόρωσης σε παραπληγίαRehabilitation management of osteoporosis in paraplegics

Η οστεοπόρωση σε παραπληγία, τραυματικής ή παθολογικής αιτιολογίας, είναι πάθηση με πολυπαραγοντική παθοφυσιολογία στην οξεία και στη χρόνια φάση. Η απώλεια οστού μπορεί να ενισχύεται από την έλλειψη μυϊκής τάσης-έλξης στα οστά ή άλλους νευρωνικούς παράγοντες που σχετίζονται με τη βλάβη. Η διαφοροποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος μετά βλάβη του νωτιαίου μυελού (N.M.) προκαλεί το άνοιγμα αρτηριοφλεβικών οστικών παρακαμπτηρίων οδών, γεγονός που οδηγεί σε φλεβική και τριχοειδική αγγειακή στάση. Άλλοι επιπλέον μη–μηχανικοί παράγοντες  που επιτείνουν την οστική απώλεια περιλαμβάνουν την κακή διατροφική επάρκεια, τροποποιήσεις στη λειτουργία των γονάδων και άλλες ενδοκρινικές διαταραχές.

Μετά  πάροδο 16–24 μηνών από τη βλάβη, η οστική μεταβολική διαδικασία τείνει προς μια νέα σταθερή κατάσταση αλλά η οστική πυκνότητα σε διαφορετικά σημεία μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας και είναι αντιστρόφως συνδεδεμένη με το χρόνο από τη βλάβη, γεγονός που σημαίνει συνεχή απώλεια οστού πέραν των δύο πρώτων ετών μετά τη βλάβη.

Στις τραυματικές και παθολογικές βλάβες του N.M. που προκαλούν παραπληγία υπάρχουν διαφορές ως προς την εξέλιξη ή όχι της βλάβης, το προσδόκιμο επιβίωσης, την υπολειμματική κινητικότητα και λειτουργικότητα, την ικανότητα ορθοστάτησης και βάδισης, τη φαρμακευτική θεραπεία και τη σπαστικότητα που εμφανίζουν οι ασθενείς. Απομετάλλωση εμφανίζεται κυρίως στα σημεία φόρτισης του σκελετού  όπως το απώτερο άκρο του μηρού και το εγγύς της κνήμης, τα οποία είναι πλούσια σε σπογγώδες οστό ενώ η περιοχή της διάφυσης του μηριαίου και της κνήμης , πλούσιες σε φλοιώδες, σχετικά διατηρούνται. Ο ρόλος που παίζουν παράγοντες που δεν τροποποιούνται, όπως η φυλή  ή το φύλο των ασθενών δεν έχει ακόμα τεκμηριωμένα διευκρινιστεί

Σε χρόνιο παραπληγικό ασθενή η διαγνωστική εκτίμηση για οστεοπόρωση οφείλει να περιλαμβάνει το ιστορικό του ασθενούς (συνοδές παθήσεις-επιπλοκές, χρήση φαρμάκων, αλκοόλ, κάπνισμα και πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο της βλάβης, τη διάρκεια της παράλυσης, την κινητοποίηση, τη χρήση βοηθημάτων), ανθρωπομετρικές παραμέτρους (ηλικία, δείκτη μάζας σώματος), κλινική εξέταση (εκτίμηση επιπέδου βλάβης και σπαστικότητας), απεικονιστικό έλεγχο (μέτρηση οστικής πυκνότητας με DXA στο ισχίο ή/και p QCT στην κνήμη) ,ορμονολογικό έλεγχο, βιοχημικό έλεγχο (δείκτες οστικής εναλλαγής αίματος και ούρων).

Το πρόγραμμα Αποκατάστασης  έχει ως στόχο την αντιμετώπιση οστεοπόρωσης και των επικείμενων καταγμάτων στα παράλυτα άκρα και δύναται να περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 

1) Φαρμακευτική θεραπεία με διφωσφονικά p.os που έχουν μελετηθεί σε ασθενείς με βλάβες Ν.Μ. και είχαν θετικές επιδράσεις στις οστικές παραμέτρους. Παμινδρονάτη ενδοφλεβίως συνιστάται κυρίως στην οξεία φάση (η ευεργετική δράση της χάνεται πιθανόν στη διάρκεια των μηνών της παράλυσης).

2) Χρησιμοποίηση συμπληρωμάτων ασβεστίου (υπό παρακολούθηση δεικτών νεφρικής λειτουργίας) και βιταμίνης D.

3) Συμβουλευτική αναφορικά με την πάθηση, τις ιδιαιτερότητές της σε αυτή την ομάδα πληθυσμού και την αναγνώριση καταγμάτων σε περιοχές χωρίς αισθητικότητα.

4) Εκπαίδευση στην πρόληψη-αποφυγή των πτώσεων. 

5) Πρόγραμμα κινησιοθεραπείας που να εμπεριέχει: 1)την αποφυγή περιορισμού του εύρους των κινήσεων που θα οδηγήσει σε περαιτέρω περιορισμό της κινητικότητας.,2) φόρτιση του αξονικού σκελετού με σκοπό τη μείωση της οστικής απώλειας ,3)επανεκπαίδευση ορθοστάτησης και θεραπευτική βάδιση με ορθώσεις, 4)ηλεκτρονικό ποδήλατο ενεργοπαθητικής κινητοποίησης

6) Διαιτητικές παρεμβάσεις με στόχο τη βελτίωση της διαιτητικής πρόσληψης ασβεστίου και των δεικτών θρέψης.

7) Η αποτελεσματικότητα της χρησιμοποίησης φυσικών μέσων (FES,PEMF,US) στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης σε παραπληγικούς αποτελεί θέμα αντιπαράθεσης.

• αφιερώνεται στο Ροδίτη Σ.Κ. που έδωσε χρόνια τη μάχη με την αναπηρία σε ευαίσθητη ηλικία