19 Νοέ Ο Καθηγητής Ορθοπαιδικής και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ) Δρ. Γεώργιος Λυρίτης για την ΟστεοπόρωσηProf. of Orthopaedics in Athens University and president of Hellenic Institution of Osteoporosis G.P.Lyritis answers questions about Osteoporosis
Σε τι ποσοστό εμφανίζεται στους άνδρες;
Το ποσοστό σε άνδρες είναι πολύ μικρότερο, περίπου 9%- 10 % . Βέβαια οι άνδρες δεν ελέγχονται για τη νόσο, όπως κάνουν κατά κανόνα οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Υπολογίζεται ότι οι άνδρες με οστεοπόρωση στην Ελλάδα είναι περίπου 70.000.
Πότε εμφανίζεται η νεανική οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση στην παιδική ηλικία είναι σπάνια. Υπάρχει ένα συγγενές νόσημα που είναι κληρονομικό. Λέγεται ατελής οστεογένεση. Πρόκειται για κακή κατασκευή των οστών με εμφάνιση πολλών καταγμάτων στην παιδική ηλικία.
Το νόσημα αυτό αφορά περίπου 3.000 – 4.000 παιδιά στην Ελλάδα. Τα παιδιά αυτά έχουν βαρύτατη αναπηρία. Επειδή είναι κληρονομούμενο νόσημα, καλό είναι να γίνεται γενετική συμβουλευτική σε γονείς, που μπορεί να κάνουν τέτοια παιδιά .
Αντίθετα η νεανική οστεοπόρωση είναι μια μορφή παιδικής οστεοπόρωσης που εμφανίζεται για άγνωστο λόγο με οξύ τρόπο, κρατάει μικρό διάστημα – το πολύ ένα με δυο χρόνια-, όμως μέσα σε αυτό το διάστημα μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές αναπηρίες . Πρέπει να επισημάνουμε πάντως ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σπάνιο νόσημα.
Η οστεοπόρωση με αριθμούς
Σε τι ποσοστό οι ασθενείς γνωρίζουν ότι πάσχουν από οστεοπόρωση;
Οι περισσότερες γυναίκες κοντά στην εμμηνόπαυση κάνουν έλεγχο . Μπορεί να διαπιστώσουν ότι πράγματι έχουν οστεοπόρωση ή οστεοπενία, δηλαδή μια κατάσταση λιγότερο φυσιολογική. Όμως από την μέτρηση αυτή δεν μπορεί να εκτιμηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης μελλοντικού κατάγματος. Είναι πολύπλοκο το θέμα.
Υπάρχει ένας βαθμός υπερθεραπείας του νοσήματος, όπως σε ένα άλλο μεγάλο ποσοστό υπάρχει και υποθεραπεία του νοσήματος, διότι πολλά άτομα δεν ελέγχονται, δηλαδή δεν έχουν κάνει ποτέ εξετάσεις.
Πιστεύω ότι σήμερα η μια στις 3 γυναίκες έχει πλήρη επίγνωση του νοσήματος και ενδιαφέρεται να το εξετάσει, μιλάμε βέβαια για γυναίκες ηλικίας 50-60 ετών.
Σε τι ποσοστό μπορεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα να οδηγήσει σε αναπηρία;
Η σοβαρότερη αναπηρία της οστεοπόρωσης είναι η μη επιδιορθώσιμες βλάβες της σπονδυλικής στήλης. Οι βαριές κυφωτικές και σκολιωτικές σπονδυλικές στήλες από την οστεοπόρωση είναι εξαιρετικά αναπηρικές.
Στα πολύ ηλικιωμένα άτομα το κάταγμα του ισχίου έχει πολύ αυξημένη θνησιμότητα και αφήνει ένα βαθμό αναπηρίας, σε έναν στους 2 ασθενείς. Μιλάμε όμως για αρρώστους άνω των 80 ετών.
Πρόληψη
Από ποια ηλικία πρέπει να ξεκινά η πρόληψη;
Όλα τα παιδιά πρέπει να γυμνάζονται και να προσέχουν το βάρος τους και τη διατροφή τους.
Άκρως απαραίτητη είναι η πρόληψη στην περιεμμηνοπαυσιακή ηλικία. Αυτό σημαίνει ότι μια γυναίκα που πέρασε τα 40 πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι έχει ανάγκη από επαρκή πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων. Δεν υπάρχουν άλλες πηγές πρόσληψης ασβεστίου, που να επιτρέπουν την απορρόφηση του ασβεστίου. Υπάρχουν πάρα πολλά τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο αλλά δεν απορροφάται το ασβέστιο, δεν το χρησιμοποιεί δηλαδή ο οργανισμός μας .
Πρέπει οι γυναίκες να προσέξουν τις μεγάλες αλλαγές, που γίνονται στο σχήμα του σώματός τους, σε αυτή την ηλικία. Κυρίως παρατηρείται μια κεντρομελική παχυσαρκία, δηλαδή αυξάνεται το βάρος στον κορμό τους, ενώ αδυνατίζουν τα άκρα τους. Η παραμόρφωση αυτή οφείλεται στην έλλειψη άσκησης. Επομένως πρέπει να αρχίσουν συστηματική άσκηση από τις αρχές τις 5ης δεκαετίας, δηλαδή μετά τα σαράντα.
Πόσο σημαντική είναι η πρόσληψη ασβεστίου; Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια πρόληψη και σε ποια στάδια της ζωής;
Μια γυναίκα, από τη στιγμή που έχει περίοδο, πρέπει να προσλαμβάνει δυο μονάδες γαλακτοκομικών την ημέρα, δηλαδή ένα ποτήρι γάλα και ένα γιαούρτι ή μια μονάδα τυρί.
Η περιεκτικότητα σε λίπος των γαλακτοκομικών επηρεάζει την απορρόφηση του ασβεστίου;
Καλό είναι τα γαλακτοκομικά να μην είναι 0% σε λιπαρά. Τα πράσινα, δηλαδή τα 2 %, έχουν κανονική περιεκτικότητα σε ασβέστιο.
Η πρόσληψη ασβεστίου είναι απαραίτητο να γίνεται μόνο μέσω της κατανάλωσης γάλακτος ή μπορεί το γάλα να αντικατασταθεί και από άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα;
Το καλύτερο για την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό είναι το γάλα, μετά είναι το γιαούρτι και το τρίτο είναι τα τυριά.
Τα τυριά έχουν την τρίτη θέση επειδή είναι αλμυρά. Όπου υπάρχει αυξημένη περιεκτικότητα νατρίου, αυξάνεται η αποβολή του ασβεστίου, δηλαδή χάνουμε ασβέστιο από τα νεφρά. Γι’ αυτό πρέπει να τα τρώμε όσο μπορούμε ανάλατα τα γαλακτοκομικά. Δύο μονάδες την ημέρα, δηλαδή ένα ποτήρι γάλα και ένας κεσές γιαούρτι, είναι το ιδανικό.